به نقل از «تسنیم»

«معجزه آبخیزداری»|رونق کشاورزی در مناطق نیمه بیابانی در طول تمدن ها / علت چیست؟

تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۱۹۲۶۲

بررسی های علمی نشان می دهد در تمدن های مختلف، کشاورزی در مناطق نیمه بیابانی رونق بسیار خوبی داشته است. در این گزارش به تبیین این مسأله می پردازیم. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ پژوهش های انجام شده درباره تاریخ کشاورزی در جهان نشانگر این واقعیت است که در بین تمدن های اولیه، کشاورزی در مناطق نیمه بیابانی عربستان، صحرای سینا، شمال آفریقا و مکزیک با وجود اینکه شرایط آب و هوایی مناسب تری نسبت به زمان حاضر نداشته اند، دارای رونق بیشتری بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما علت این مسأله چیست؟ بررسی ها نشان می دهد عامل اصلی رونق کشاورزی در طول تمدن در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی، استفاده از روش های جمع آوری و استحصال نزولات جوی و فن و دانش حفظ رطوبت در پروفیل خاک بدون استفاده از آب رودخانه ها بوده است. بر اساس گزارش یونپ استفاده از روش های سنتی مختلف برای استحصال مستقیم نزولات جوی به ویژه آب باران با هدف تأمین آب برای مصارف متفاوت در بسیاری از ملل جهان رایج بوده است. جمع آوری آب باران از پشت بام خانه ها، سنگفرش حیات ها، سطح دامنه های شیب دار و صخره های مناطق کوهستانی و هدایت آب های جمع آوری شده به مخازن برای بهره برداری در مواقع مورد نیاز، از جمله روش های بسیار قدیمی بوده اند که هنوز نیز در برخی از نقاط جهان از آنها استفاده می شود.

از متداول ترین روش های تأمین آب برای کشاورزی می توان به زراعت سیلابی اشاره نمود. به طوری که در دوران گذشته از این روش در مناطقی استفاده می شده است که به طور عمده دارای اقلیم نیمه خشک بوده اند. تحقیقات انجام شده در آمریکای شمالی حاکی از آن است که قبل از سکونت اروپایی ها در سرزمین مکزیک و جنوب غربی ایالات متحده آمریکا، بومیان منطقه در شرایط اقلیمی نیمه خشک، کشاورزی پررونقی را از طریق هدایت رواناب های سطحی به اراضی کشاورزی داشته اند.

امروزه نیز صرفنظر از جنبه های تاریخی، از سامانه های سطوح آبگیر و بهره برداری از آنها در مناطق خشک و نیمه خشک و استفاده از شیوه های سازگار با شرایط اقلیمی به منظور بهینه سازی بهره برداری از نزولات جوی استفاده می شود. تفکر حاکم بر لزوم بهینه سازی بهره برداری از نزولات جوی برخاسته از این اندیشه است که استحصال ریزش های جوی یکی از راهکارهای اجرایی مدیریت و بهره برداری از آب قابل دسترس به ویژه برای احیاء و توسعه کشاورزی و منابع طبیعی است؛ زیرا به هنگامی که استحصال آب برای ذخیره سازی میزان آب موجود در پروفیل خاک به ویژه در لایه های سطحی خاک تابعی از رطوبت موجود در عمق های زیرین است و استحصال ریزش های جوی در محل نزول، عامل اساسی در افزایش رطوبت مورد نیاز گیاهان تلقی می شود. به عبارت دیگر استحصال ریزش های جوی و رواناب های سطحی در اولین مراحل تشکیل ذخیره رطوبت در پروفیل خاک را موجب می شود. به نحوی که این نکته محور اصلی سامانه های سطوح آبگیر در کشاورزی را تشکیل می دهد.

باید توجه داشت استحصال آب به کاربست سامانه های سطوح آبگیر تنها نمی تواند محدود به ذخیره سازی آب های استحصال شده در پروفیل خاک و در محل نزول بارش ها و یا محل جمع آوری آب های سطحی در اولین مراحل تشکیل شود، بلکه در برخی موارد الزاما استفاده از شیوه های انتقال آب های ذخیره شده اجتناب ناپذیر می شود. به دیگر سخن، در مواردی که حتی ریزش های جوی کافی نبوده اما آب قابل دسترس برای گیاهان به دلایلی نظیر عدم نفوذ آب در توده خاک و یا تبدیل سریع ریزش های جوی به رواناب های سطحی در اثر زیاد بودن شیب اراضی اندک باشد، در این صورت ضرورت دارد به منظور افزایش ذخیره آب در توده خاک، افزودن بر افزایش نفوذپذیری خاک عامل و یا عوامل موثر در هدر رفت آب از طریق تبدیل ریزش های جوی به رواناب های سطحی را کاهش داد.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

«معجزه آبخیزداری»|تأمین 45 درصد منابع آب ایران با جنگل های زاگرس/ چرا طرح های آبخیزداری در جنگل های زاگرس باید در اولویت باشد؟«معجزه آبخیزداری»|آب شرب کدام شهر با آبخیزداری تأمین شد؟«معجزه آبخیزداری»|هوتک ها؛ سامانه های ارزشمند آبگیر باران در جنوب ایران/ ضرورت سازماندهی 2000 هوتک«معجزه آبخیزداری»|پوشش گیاهی عامل موثر انبارش آب باران در زیرزمین و پرآب شدن قنوات«معجزه آبخیزداری»|ماجرای پر آب شدن قنات باغات آستان حضرت معصومه قم با آبخیزداری«معجزه آبخیزداری»|4 درس آموخته مهم سیلاب سال های اخیر/ آبخیزداری و آبخوانداری جدی گرفته شود«معجزه آبخیزداری»|آمار توزیع سیلاب در حوزه های آبخیز/ حوزه آبخیز خلیج فارس و دریای عمان رتبه نخست را دارد«معجزه آبخیزداری»|قانون مدیریت جامع حوزه آبخیز؛ راهکاری موثر برای مقابله با بیابانزایی«معجزه آبخیزداری»|کشاورزی در کویر با فناوری ارزان قیمت استحصال آب از مه و شبنم«معجزه آبخیزداری»|جمع آوری آب باران؛ راهی مطمئن و کم هزینه برای مقابله با خشکسالی و سیل«معجزه آبخیزداری»|قنات؛ فناوری اصیل ایرانی برای مقابله با خشکسالی/ لزوم توجه به احیا و مرمت قنوات«معجزه آبخیزداری»|تأمین آب شرب از مه فقط با 500 هزار تومان/ افزایش تاب آوری آبخیزنشینان با استحصال آب از رطوبت هوا«معجزه آبخیزداری»|گوش شنوایی برای تصویب قانون مدیریت جامع حوزه آبخیز وجود ندارد

انتهای پیام/

 

منبع: تسنیم

کلیدواژه: سیل سیل معجزه آبخیزداری رواناب های سطحی بهره برداری نیمه بیابانی ریزش های جوی نزولات جوی استحصال آب جمع آوری آب باران آوری آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۱۹۲۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رگبار باران و رعدوبرق در ۶ استان کشور طی امروز / بارش‌ها در کدام مناطق تشدید می‌شود؟

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا از رگبار باران و رعدوبرق در شش استان کشور طی امروز و تشدید فعالیت سامانه بارشی در بعضی مناطق خبر داد.

صادق ضیائیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به صدور هشدار سطح زرد هواشناسی اظهار کرد: از امروز تا اواخر وقت روز جمعه، بیست‌ویکم اردیبهشت، شاهد فعالیت سامانه بارشی به همراه ناپایداری‌های محلی با مخاطرات رگبار باران، رعدوبرق، وزش باد به نسبت شدید، گردوخاک و احتمال تگرگ در نقاط مستعد خواهیم بود که این شرایط امروز در استان‌های ایلام، لرستان، همدان، جنوب مرکزی و نوار غربی استان‌های آذربایجان غربی و کردستان، انتظار می‌رود.

وی افزود: روز دوشنبه همدان، مرکزی، قزوین، البرز، مازندران، تهران، قم، نیمه غربی اصفهان، خوزستان، چهارمحال و بختیاری، نیمه شمالی فارس، شمال بوشهر و روز سه‌شنبه آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان، کرمانشاه، ایلام، نیمه غربی فارس، قزوین، چهارمحال و بختیاری، همدان، مرکزی، البرز، تهران، ارتفاعات سمنان، گیلان، مازندران، گلستان، نیمه غربی اصفهان، خراسان شمالی، خراسان رضوی و شمال خراسان جنوبی، تحت تأثیر فعالیت سامانه مذکور قرار خواهد گرفت.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا تصریح کرد: مخاطرات ذکر شده چهارشنبه برای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، کردستان، گیلان، مازندران، گلستان، دامنه و ارتفاعات استان‌های قزوین، البرز، تهران، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، شمال خراسان جنوبی، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، نیمه غربی فارس، شمال کرمان و پنجشنبه برای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان، اردبیل، گیلان، مازندران، گلستان، سمنان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، نیمه شمالی خراسان جنوبی، دامنه و ارتفاعات استان‌های تهران و البرز، پیش‌بینی می‌شود.

ضیائیان با بیان اینکه روز جمعه نیز تأثیر مخاطرات در اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، دامنه و ارتفاعات استان‌های خراسان شمالی، مازندران، تهران و البرز مشاهده خواهد شد، ادامه داد: در بازه زمانی مذکور احتمال آب‌گرفتگی معابر، احتمال جاری شدن روان آب، احتمال تگرگ، وزش باد به نسبت شدید، لغزندگی و کاهش دید به ویژه در جاده‌های کوهستانی و گردنه‌ها، احتمال خسارت به سازه‌های موقت، احتمال خسارت به نهال، درختان آسیب پذیر و محصولات باغی و زراعی وجود دارد.

وی گفت: به منظور پیشگیری از خسارات فعالیت سامانه بارشی، احتیاط در سفرهای بین شهری، پرهیز از اتراق در حاشیه و بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها، احتیاط در فعالیت‌های کوهنوردی، خودداری از چرای دام و تردد عشایر در حاشیه رودخانه‌ها و نواحی مرتفع، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، لایروبی کانال‌ها و آب‌روها و اتخاذ تمهیدات لازم جهت جلوگیری از خسارت به بخش کشاورزی باید مد نظر قرار گیرد.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا با اشاره به تشدید فعالیت سامانه بارشی به همراه ناپایداری‌های محلی و صدور هشدار نارنجی هواشناسی اضافه کرد: روز دوشنبه در آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه، اردبیل، گیلان، زنجان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، نیمه غربی چهارمحال و بختیاری، ایلام، شمال و شرق خوزستان، جنوب مرکزی، جنوب همدان و ارتفاعات و دامنه استان‌های مازندران، تهران و البرز و سه‌شنبه در شمال آذربایجان شرقی، شمال و غرب آذربایجان غربی، دامنه ارتفاعات استان‌های تهران، البرز، مازندران و گیلان، لرستان، نوار غربی چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، غرب کردستان، غرب کرمانشاه، نیمه شمالی ایلام و شمال شرق خوزستان و اردبیل شاهد رگبار باران، رعد و برق، تگرگ، صاعقه، وزش باد به نسبت شدید تا شدید و در نواحی مستعد گردوخاک خواهیم بود.

ضیائیان افزود: طی این دو روز اختلال در سفرها، کاهش دید، لغزندگی جاده‌ها، آب‌گرفتگی معابر، جاری شدن رواناب، سیلابی شدن مسیل‌ها، طغیان رودخانه‌های فصلی، صاعقه، رخداد تگرگ، خسارت به سازه‌های موقت از جمله بنرها، داربست‌ها و تابلوهای تبلیغاتی و اختلال در ناوگان حمل و نقل، در مناطق مستعد گرد و خاک محلی، در نواحی کوهستانی احتمال سقوط سنگ و خسارت به محصولات زراعی و باغی مورد انتظار است و پرهیز از سفرهای غیر ضروری و اتراق در حاشیه و بستر رودخانه‌ها و مسیل‌ها، پرهیز از فعالیت‌های کوهنوردی، خودداری از چرای دام و تردد عشایر در حاشیه رودخانه‌ها و نواحی مرتفع، اطمینان از استحکام سازه‌های موقت، لایروبی کانال‌ها و آب‌روها، با توجه به احتمال رخداد تگرگ اتخاذ تمهیدات لازم جهت جلوگیری از خسارت به بخش کشاورزی باید مد نظر قرار گیرد.

کد خبر 750864